Lập vi bằng để làm gì?

“Vi bằng” là văn bản do Thừa phát lại lập, ghi nhận sự kiện, hành vi xảy ra trong thực tế để làm chứng cứ hợp pháp trong tố tụng hoặc các giao dịch dân sự. Nói cách khác, lập vi bằng giúp người dân có bằng chứng rõ ràng nếu sau này xảy ra tranh chấp. Vi bằng không thay thế công chứng hay chứng thực, mà chỉ ghi nhận sự kiện thực tế. Người dân thường lập vi bằng khi: giao nhận tiền, mua bán tài sản, bàn giao nhà đất, hoặc bị hàng xóm vi phạm gây ảnh hưởng.

Theo Nghị định 08/2020/NĐ-CP (và sửa đổi mới nhất năm 2023), việc lập vi bằng được thực hiện bởi Văn phòng Thừa phát lại, không phải công chứng viên.

Mục đích của việc lập vi bằng

• Ghi nhận sự kiện, hành vi có thật, làm chứng cứ pháp lý khi xảy ra tranh chấp.
• Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
• Hỗ trợ các cơ quan tố tụng (tòa án, công an) khi cần xác minh sự việc.

Các trường hợp thường lập vi bằng

• Giao nhận tiền, tài sản giữa hai bên (ví dụ: đặt cọc mua nhà).
• Xác nhận tình trạng nhà, đất trước khi ký hợp đồng thuê hoặc mua bán.
• Ghi nhận hành vi vi phạm như xây dựng lấn chiếm, gây ồn ào, tranh chấp ranh giới.
• Ghi nhận việc đăng tải thông tin sai sự thật trên mạng xã hội.
• Ghi nhận tình trạng hàng hóa, tài sản bị hư hỏng, thiệt hại.

Thủ tục lập vi bằng

• Người yêu cầu liên hệ trực tiếp Văn phòng Thừa phát lại tại địa phương.
• Cung cấp giấy tờ tùy thân (CCCD/CMND) và nội dung cần lập vi bằng.
• Thừa phát lại xem xét yêu cầu, nếu hợp pháp sẽ hẹn thời gian, địa điểm lập vi bằng.
• Sau khi lập xong, vi bằng được gửi lên Sở Tư pháp để đăng ký.

Giá trị pháp lý của vi bằng

• Vi bằng có giá trị là nguồn chứng cứ hợp pháp trong quá trình điều tra, xét xử, giải quyết khiếu nại.
• Vi bằng không xác nhận quyền sở hữu hay giá trị giao dịch, chỉ ghi nhận sự kiện thực tế.

Những trường hợp không được lập vi bằng

• Ghi nhận nội dung trái pháp luật, bí mật đời tư.
• Ghi nhận việc ký hợp đồng mua bán nhà đất thay cho công chứng.
• Lập vi bằng khi một bên không đồng ý hoặc bị ép buộc.

Lập vi bằng là công cụ pháp lý hữu ích giúp người dân bảo vệ quyền lợi và chứng minh sự thật khách quan khi xảy ra tranh chấp. Tuy nhiên, vi bằng chỉ có giá trị ghi nhận sự kiện, không thay thế công chứng hay chứng thực. Khi cần lập, nên đến Văn phòng Thừa phát lại hợp pháp để được hướng dẫn đúng quy trình, tránh nhầm lẫn hoặc bị lợi dụng bởi các dịch vụ “vi bằng giả” trên mạng.