Hợp đồng lao động không ký có hợp pháp không?

Theo Bộ luật Lao động 2019, mọi trường hợp thuê mướn, trả công, có sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động đều được coi là quan hệ lao động, dù có hay không có hợp đồng bằng văn bản. Hợp đồng lao động phải được lập thành văn bản (trừ trường hợp lao động dưới 1 tháng). Nếu không ký hợp đồng, doanh nghiệp vẫn bị coi là có quan hệ lao động và phải chịu trách nhiệm về quyền lợi, nghĩa vụ với người lao động, bao gồm lương, bảo hiểm, thời gian làm việc, và bồi thường nếu chấm dứt trái luật.

1. Quy định pháp luật về hợp đồng lao động

Căn cứ Điều 13 Bộ luật Lao động 2019, hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, điều kiện làm việc, quyền và nghĩa vụ của hai bên.

Hợp đồng phải lập thành văn bản (trừ lao động dưới 1 tháng có thể thỏa thuận miệng).

2. Không ký hợp đồng vẫn được coi là có quan hệ lao động

Nếu người lao động làm việc, nhận lương, chịu sự điều hành của doanh nghiệp thì dù không ký hợp đồng, vẫn được xem là đang có hợp đồng lao động thực tế.

Khi có tranh chấp, người lao động có thể dùng chứng cứ như bảng lương, tin nhắn, email, camera chấm công, nhân chứng… để chứng minh.

3. Trách nhiệm của doanh nghiệp

• Doanh nghiệp sử dụng lao động mà không ký hợp đồng sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP, mức phạt từ 2.000.000 – 25.000.000 đồng tùy số lượng người vi phạm.
• Ngoài ra, doanh nghiệp phải truy đóng bảo hiểm xã hội, và bồi thường thiệt hại nếu đơn phương cho nghỉ việc trái luật.

4. Quyền lợi người lao động được đảm bảo

• Người lao động vẫn được hưởng:
• Tiền lương theo thỏa thuận thực tế;
• Chế độ bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp;
• Quyền khiếu nại, khởi kiện nếu bị chấm dứt trái quy định;
• Truy lĩnh các khoản bị nợ, kể cả khi chưa ký hợp đồng.

5. Cách xử lý khi bị công ty chối hợp đồng

Gửi đơn khiếu nại đến Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi công ty đặt trụ sở.

Nếu không được giải quyết, có thể khởi kiện ra Tòa án Lao động để yêu cầu công ty bồi thường, truy đóng bảo hiểm.

Như vậy, hợp đồng lao động không ký không đồng nghĩa với việc vô hiệu. Nếu người lao động vẫn làm việc và nhận lương thì pháp luật vẫn công nhận quan hệ lao động. Người lao động nên yêu cầu ký hợp đồng sớm để bảo vệ quyền lợi, tránh rủi ro khi có tranh chấp. Doanh nghiệp cũng cần ký đầy đủ hợp đồng để tránh bị phạt và đảm bảo tính pháp lý trong quản lý nhân sự.